ورق‌های فولادی [معرفی 6 نوع]
انواع ورق های فولادی و کاربرد آنها :
ورق‌های فولادی در مصارف گوناگونی کاربرد دارند. شناخت جامع انواع ورق آهن و کاربرد هریک می‌تواند در تصمیم‌گیری بهتر خریداران نقش مهمی داشته باشد. همچنین به دلیل وابستگی قیمت ورق آهن به مشخصات و انواع این محصول، لازم است پیش از خرید درخصوص آن اطلاعات لازم را کسب کنید. برای خرید ورق فولادی و بررسی خواص و ویژگی‌های آن می‌توانید با کارشناسان بنیان فولاد تماس بگیرید.
روش های ساخت انواع ورق های فولادی :
در حال حاضر، مهمترین و رایج‌ترین روشی که برای ساخت انواع ورق های فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرد، روش نورد نام دارد. ورق های فلزی با کاهش ضخامت شمشِ اسلب تولید شده و دارای سطحی صاف و مسطح و ضخامت بسیار کم هستند.
در فرایند نورد شمش فولادی تا دمایی قبل از ذوب حرارت می‌دهند تا خمیری شود، در گام بعد وارد مراحل نورد شده و آرام‌آرام پهن و مسطح می‌گردد به صورتی که تبدیل به یک مکعب مستطیل با طول زیاد گردد، در طی این فرایند به دلیل حرارت بالای شمش مسیر انجام فرایند با آب خنک میشود و پس از انجام هر مرحله نورد دوباره محصول خروجی هر مرحله وارد کوره می‌گردد تا به دمای مناسب برسد. در هر مرحله فاصله غلتک‌ها کمتر شده تا جایی که در مرحله آخر فاصله غلتک‌ها به اندازه ضخامت ورق می‌رسد.
نورد سرد : ورق‌هایی که از فرآیند نورد سرد تولید میشوند، به طور معمول دارای کیفیت سطحی مناسبی هستند؛ یعنی از سطحی براق و البته صیقلی برخوردارند. به دلیل همین ویژگی مهم‌شان، در بسیاری از مصارف که شکل ظاهری اهمیت دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرند. ورق‌های تولید شده در فرآیند نورد سرد می‌توانند به صورت مستقیم مورد استفاده قرار گرفته یا بعد از اعمال تغییراتی، به تجهیزات دیگری تبدیل شوند.
نورد گرم : همان طور که از نام آنها هم می‌توان فهمید، این ورق‌ها با استفاده از فرآیند نورد در دماهای بالای 1000 درجه تولید میشوند. دمای بالا باعث نرم شدن فولاد گردیده و در نتیجه انجام فرآیند نورد را بسیار آسان‌تر میکند. اما از طرف دیگر، به دلیل گرمای بالا و تغییر شکل ساختاری فولاد، هم امکان قرار گرفتن زغال و سایر ذرات و هم امکان ایجاد ناهمواری‌هایی بر روی سطح این ورق‌ها وجود دارد. بنابراین، ورق‌های فولادی نورد گرم از سطح ظاهری صاف و صیقلی برخوردار نیستند.
بخشی از کارخانه های تولیدکننده ورق فولادی در ایران
- کارخانه فولاد مبارکه اصفهان
- فولاد کاویان اهواز
- مجتمع فولاد گیلان
- فولاد اکسین اهواز
- فولاد کاویان
- صنایع هفت الماس
- شرکت نورد و قطعات فولادی البرز
- فولاد امیرکبیر کاشان
- فولاد غرب آسیا
- فولاد تاراز چهارمحال
انواع ورق فولادی و کاربردهای آنها
ورق آهن براساس روش تولید, آلیاژ به کار رفته, ابعاد و ضخامت دارای انواع گوناگونی است که در ادامه به بررسی هر یک از محصولات خواهیم پرداخت.
در میان تمام انواع ورق های فولادی، ورق سیاه یکی از پرکاربرد‌ترین محصولات میباشد و به دلیل استفاده از آن برای تولید سایر ورق ها اهمیت زیادی در این صنعت دارد.
این ورق مانند سایرین براق و صیقلی نیست و به علت وجود لایه اکسید روی آن, به اصطلاح آن را ورق سیاه می‌نامند؛ وگرنه رنگ آن سیاه نمیباشد.
ورق سیاه در ضخامت ۱.۵ تا ۱۰۰ میلی متر تولید و عرضه می شود و بر اساس سفارش مشتری به صورت رول و شیت به روش نورد گرم تولید میشود.
انواع مختلفی از ورق سیاه در بازار موجود است و دو نوع پرطرفدار آن ها ورق st37 و st52 هستند.
استانداردهای ورق سیاه و بخشی از کاربردهای آن
این ورق به دلیل مواد اولیه مرغوب و روشی که برای تولید آن به کار رفته است در صنایع بسیاری کاربرد دارد و جایگاه خود را در میان سایر ورق های فولادی ثابت نگه داشته است.
ورق سیاه در استانداردهای مختلفی تولید شده و کاربردهای گوناگونی دارند. در این جا تعدادی از رایج‌ترین استانداردها و کاربردشان را بیان خواهیم کرد :
ورق های SPHT1 , SPHT2 , SPHT3 , SPHT4 : استفاده در مصارف صنعتی و نیاز به سختی بالا
ورق ST37 : استفاده در مصارف ساختمانی
ورق های A596-GR ,A285-GRC :استفاده در مخازن و لوله های تحت فشار
ورق ها STW22 , DD13 , DD12 , DD11 : ساخت کشتی و ماشین آلات سنگین
تعدادی از کارخانه های تولید کننده ورق سیاه
کارخانه فولاد مبارکه، اکسین اهواز, فولاد سبا و فولاد کاویان
ورق روغنی
همانند ورق سیاه، نام ورق روغنی هم ربطی به چرب بودن سطح این نوع ورق ندارد بلکه به خاطر فرآیند تولید ورق‌های روغنی به روش نورد سرد, سطحی صیقلی و براق دارند و به همین دلیل در بازاز به این نوع ورق روغنی گفته میشود.
فرآیند تولید ورق‌های روغنی به روش نورد سرد انجام میشود و به همنی دلیل این محصول از سطحی براق برخوردار است. هدف از تولید این نوع ورق دستیابی به کیفیت سطحی بالا و تهیه ورق‌هایی با ضخامت‌های پایین‌تر است.
روش تولید :
روش تولید ورق روغنی بدین گونه است که محصول خروجی فرایند نورد گرم (پس از خنک شدن)، وارد فرآیند اسید شویی میشود و پس از اتمام این فرآیند ورق روغن‌کاری شده و به طور مجدد کلاف پیچ می‌گردد.در مرحله بعد کلاف در دستگاه نورد سرد (که معمولاً به صورت رفت و برگشت است) قرار گرفته و فرایند نورد آغاز میشود، در جریان این فرایند ورق به صورت سرد و در دمای محیط از بین غلتک‌ها عبور میکند و این فرایند تا زمان دستیابی به ضخامت مورد انتظار ادامه پیدا میکند. تا درنهایت مجدداً ورق کلاف پیچ شود. فرآیند کلاف پیچ کردن ورق روغنی در این مرحله به‌منظور کاهش کشش ناشی از پیچش و لبه بری کویل ها انجام می‌پذیرد. در برخی از واحدهای صنعتی به‌منظور رفع چربی‌ها و آلودگی‌های سطحی ناشی از فرایند نورد سرد، فرایند شستشوی الکترولیتی نیز انجام میشود. همچنین با توجه به نوع ورق و محل استفاده به‌منظور دستیابی به ساختار متالورژیکی همگن و یا خواص مکانیکی مورد انتظار، ممکن است فرایند آنیل (بازپخت) نیز بر روی کلاف‌ها انجام شود. پس از انجام فرایند نورد سرد و فرایندهای جانبی و اصلاحی، ورق به‌منظور حذف موج، صافکاری و لبه بری وارد فرایند اصلاح نهایی می‌گردد و پس از پایان کار به‌منظور جلوگیری از زنگ‌زدگی ورق، روغن‌کاری انجام میشود.
استانداردهای ورق روغنی
ورق‌های روغنی در استانداردهای پایین تولید میشوند که هر کدام با توجه به ویژگی‌ها، در مصارف خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ST12 : ورق های روغنی معمولی
ST13 : ورق های روغنی نیمه کششی
ST14 : ورق های روغنی با کشش بالا (فوق کششی)
کاربردهای ورق روغنی
مهمترین کاربردهای ورق‌های روغنی عبارتند از:
ساخت لوازم خانگی
تولید لوله ها و اتصالات
تولید ورق های گالوانیزه
ورق گالوانیزه
به دلیل اینکه خوردگی و زنگ‌زدگی ورق‌های فولادی همیشه مورد توجه بوده و از طرفی تولید ورق‌های فولادی ضدزنگ و مقاوم در برابر خوردگی برای مصارف صنعتی اقتصادی نیست، ورق‌های گالوانیزه تولید و ساخته شده‌اند.
برای ساخت این ورق از ورق‌های روغنی به عنوان پایه استفاده میشود. البته در حال حاضر ورق‌های فولادی ضدزنگ هم تولید میشوند، اما قیمت تمام شده بالایی دارند. با توجه به کاربرد و مورد مصرف، امکان دارد ورق‌های روغنی با استانداردهای مختلف را به ورق گالوانیزه تبدیل کنند.
ضخامت این محصول از ۰.۳ تا ۲.۵ میلی متر متغیر است. عرض رایج آن در بازار نیز ۱ و ۱.۲۵ متر می باشد.
روش تولید :
ورق گالوانیزه به هر دو روش نورد سرد و گرم تولید میشوند که به صورت خلاصه به آنها میپردازیم.
نورد سرد: ورق گالوانیزه به روش نورد سرد و طی فرآیند خاصی تولید میشود. طی این فرایند, ورق سیاه در روش نورد سرد روی اندود یا گالوانیزه شده و مقاومت بالایی در برابر اکسید شدن پیدا میکند.
نورد گرم: در این روش ورق روغنی در وان مذاب روی غوطه‌ور شده و سطحی گالوانیزه پیدا میکند.
تعدادی از کارخانه های تولید کننده ورق گالوانیزه
کارخانه فولاد مبارکه، فولاد تاراز چهارمحال, فولاد شهرکرد, صنایع هفت الماس , فولاد کاشان
کاربردهای ورق گالوانیزه
این ورق‌ها کاربردهای فراوانی داشته و نسبت به سایر ورق‌ها کاربردشان مشهودتر است. تعدادی از مهمترین کاربردهای ورق گالوانیزه عبارتند از:
استفاده برای تولید تانکرهای آب
خودرو سازی
ساخت سقف سوله
تولید لوله های آب
ورق اسیدشویی
این ورق‌ها در واقع همان ورق سیاه هستند که در یک فرآیند مجزا با اسید شست و شو داده میشوند. همان طور که گفتیم، ورق‌های سیاه به دلیل وجود حرارت بالا در هنگام تولید، سطحی صاف و مناسب نداشته و ناهمواری‌هایی بر روی آنها وجود دارد. علاوه بر این، در انتهای فرآیند ورق‌های نورد گرم، جهت سرد کردن ورق‌ها بر روی آن ها آب می‌ریزند که این موضوع باعث تشکیل اکسیدآهن میشود. فرآیند اسید شویی باعث از بین رفتن همه این ناخالصی‌ها از سطح ورق‌های سیاه میشود. هم چنین، برش‌کاری‌هایی که در خط اسید شویی انجام می‌گیرند، ناهمواری‌های این ورق‌ها را هم از بین خواهند برد.
استانداردهای ورق اسیدشویی
تعدادی از رایج‌ترین آنها عبارتند از:
NVA , GRA: استفاده در صنایع کشتی سازی
SAPH : مناسب برای تولید رینگ و شاسی‌های اتوموبیل
GRB, X42-46-56 : استفاده برای ساخت لوله‌های نفت و گاز
کاربردهای ورق اسیدشویی
تولید شاسی و رینگ خودروها
صنایع کشتی سازی
ساخت لوله های انتقال نفت و گاز
ورق رنگی
ورق رنگی در واقع ورق گالوانیزه‌ای است که با یک پوشش رنگی الکترواستاتیک پوشانده شده. ورق‌های رنگی فولادی با 15 تنوع رنگی تولید و به بازار عرضه میشوند
روش تولید :
فرایند تولید ورق رنگی بدین گونه است که ابتدا کلاف گالوانیزه وارد بخش آماده‌سازی ورق شده و با طی کردن فرایندی چربی‌ها و ناخالصی‌های روی سطح ورق پاک‌سازی می‌گردد. در مرحله بعد ورق از بین غلتک‌های برس کار عبور کرده تا سطح ورق به‌طور کامل صاف و یکنواخت گردد. پس‌ازاین مرحله سطح ورق با آب شستشو شده و با هوای گرم خشک می‌گردد.
پس از آماده‌سازی، ورق وارد مرحله رنگ‌آمیزی میشود. البته با توجه به اینکه رنگ ورق‌های فولادی از نوع الکترواستاتیک است اصطلاح رنگ‌آمیزی صرفه به‌منظور رنگ شدن استفاده‌شده و خبری از رنگ مایع و فرچه و قلم‌مو نیست. فرایند رنگ‌آمیزی بدین‌صورت است که ابتدا یک نوع رنگ پایه پلیمر به‌صورت پودر بر روی سطح بالایی و پایینی ورق پاشیده میشود و سپس ورق وارد کوره پخت میشود.
پس از سرد شده ورق، رنگ نهایی (که ممکن است از جنس‌های مختلفی مانند پلی‌استر، اپوکسی، پلی وینیل کلراید و یا پلی اورتان باشد)، توسط غلتک روی سطح‌رویی و زیرین ورق اعمال میشود و پس از اتمام این مرحله دوباره وارد مرحله پخت رنگ می‌گردد.
استانداردهای ورق رنگی
این ورق‌ها نیز چون خود از ورق های گالوانیزه تولید میشوند، شرایطی مشابه با آنها دارند. یعنی استانداردشان بسته به استاندارد ورق روغنی دارد که به عنوان پایه در ساخت آنها استفاده گردیده است.
کاربردهای ورق رنگی
سقف سوله
آلاچیق و شیروانی‌ها
لوازم‌خانگی و اداری
تجهیزات سرمایشی و گرمایشی
ورق قلع اندود
ورق قلع اندود به عنوان ورق تین پلیت شناخته میشود و از انواع ورق های فولادی است. این نوع ورق‌های فولادی یکی از آشناترین انواع ورق آهن نزد عموم مردم هستند؛ چرا که استفاده بسیاری زیادی از آنها جهت تولید ظروف مواد غذایی وجود دارد. ورق‌های قلع اندود در دسته ورق‌های پایه روغنی قرار می‌گیرند و در اصطلاح عامیانه به ان‌ها حلب هم گفته میشود.
ورق قلع‌اندود با پوشش قلع تولید و روانه بازار میشود. قابلیت‌های چکش‌خواری، جوش‌پذیری و خم‌کاری از مهمترین ویژگی های ورق قلع اندود است. غیر از این موارد، سطحی صاف و یکنواخت، قابلیت رنگ کاری مطلوب و همچنین پیشگیری از فرسایش زودهنگام از دیگر ویژگی‌های این ورق است.
روش تولید :
برای تولید این ورق‌ها یک لایه قلع بر روی ورق روغنی قرار می‌دهند تا خاصیت ضد زنگ زدگی و ضد خوردگی پیدا کند. در واقع روش ساخت ورق‌های قلع اندود شباهت زیادی به تولید ورق‌های گالوانیزه دارد. اما نکته مهم این جا است که قلع خاصیت ضد خوردگی بیش‌تر نسبت به روی دارد، بنابراین در محیط‌های اسیدی هم می‌توان از آن استفاده نمود.
استانداردهای قلع اندود
همان طور که گفتیم، ورق‌های قلع اندود در واقع از ورق‌های روغنی تولید میشوند. اما به طور کلی ساختاری نرم دارند و از سختی بالایی برخوردار نیستند. این ورق‌ها عموما از ورق‌های روغنی با استاندارد ST12 تولید میشوند.
کاربردهای ورق قلع اندود
صنایع بسته بندی مواد غذایی (کنسرو, روغن و ...)
ظروف برخی نوشیدنی ها مانند انرژی زا
محاقظ های الکترونیکی
جمع بندی
با مطالعه این مقاله دریافتیم که ورق های فولادی، یکی از پرمصرف ترین محصولات فولادی هستند که در انواع، ابعاد و ضخامت های مختلفی تولید می شوند و بسته به نوع آن ها کاربردهای متفاوتی نیز دارند. قیمت انواع مختلف ورق های فولادی متفاوت است و به ضخامت، روش تولید و کارخانه تولید این محصول بستگی دارد. در این مقاله، راجع به انواع مختلف ورق، کاربرد آن ها و همچنین روش های شکل دهی به این محصول آشنا شدیم.
در صورت نیاز به مشاوره و یا ثبت سفارش با تیم مجرب بنیان فولاد با مدیریت جناب آقای مهندس شبستری در ارتباط باشید
ثبت دیدگاه